هر روز که خورشید طلوع می‌کند، هزاران معلم پیش از آن در کلاس‌هایشان چراغی روشن کرده‌اند؛ چراغی که نامش «آینده» است.
روز جهانی معلم، فرصتی است برای اندیشیدن به نقش بی‌بدیل آنان که با صبر و عشق، آینده را ورق می‌زنند و دانایی را در جان نسل‌ها می‌کارند.
پنجم اکتبر، برابر با ۱۳ مهرماه، روزی است برای قدردانی از انسان‌هایی که چراغ آموزش و امید را در جهان روشن نگاه داشته‌اند؛ روز جهانی معلم.
این روز در سال ۱۹۹۴ میلادی توسط یونسکو (UNESCO) به‌منظور بزرگداشت نقش و جایگاه معلمان در جوامع بشری نام‌گذاری شد. هدف آن، تأکید بر اهمیت آموزش باکیفیت و حمایت از معلمانی است که نقشی حیاتی در تحقق عدالت آموزشی و توسعه‌ی پایدار دارند.
هر سال در این روز، کشورهای مختلف جهان با برنامه‌هایی مانند تجلیل از معلمان برتر، برگزاری نشست‌های آموزشی، کارگاه‌های تخصصی، و گفت‌وگو درباره چالش‌های آموزش، اهمیت حرفه‌ی معلمی را یادآور می‌شوند. شعار جهانی یونسکو برای این روز معمولاً بر محورهایی چون «آموزش برای همه»، «نوآوری در یادگیری» و «توانمندسازی معلمان» است.
در فرهنگ ایرانی نیز، معلم همواره نماد دانایی و انسان‌سازی بوده است. از مکتب‌خانه‌های دیروز تا مدارس امروز، جایگاه معلم با مفاهیمی چون مهر، ایمان و مسئولیت گره خورده است. در جهانی که هر روز دگرگون می‌شود، هنوز هم این معلمان‌اند که با عشق و آگاهی، آینده را می‌سازند.
فلسفه و اهداف روز جهانی معلم
پنجم اکتبر (۱۳ مهرماه)، به پیشنهاد سازمان یونسکو در سال ۱۹۹۴، به‌عنوان روز جهانی معلم نام‌گذاری شد.
هدف این نام‌گذاری، تنها گرامی‌داشت نمادین نیست؛ بلکه تلاشی جهانی برای یادآوری جایگاه معلمان به‌عنوان پایه‌گذاران توسعه‌ی انسانی و عدالت آموزشی است.
یونسکو در بیانیه‌ی رسمی خود اعلام کرد که:
«هیچ نظام آموزشی، از کیفیت معلمانش فراتر نمی‌رود.»
از همین رو، فلسفه‌ی این روز بر چند محور اساسی استوار است:
- به رسمیت شناختن نقش معلمان در شکل‌گیری فرهنگ، دانش و هویت جامعه.
- تأکید بر عدالت آموزشی و برابری در دسترسی به آموزش باکیفیت برای همه‌ی کودکان.
- افزایش آگاهی عمومی نسبت به چالش‌های حرفه‌ی معلمی و ضرورت حمایت مادی و معنوی از آنان.
- تشویق کشورها به سرمایه‌گذاری در تربیت و توانمندسازی معلمان، چرا که آینده‌ی آموزش، در گرو رشد و حمایت از معلم است.
- ایجاد همبستگی جهانی میان جوامع آموزشی برای تجلیل از کسانی که مأموریت مشترکی دارند: ساختن انسان.
هر سال در این روز، کشورهای مختلف با برگزاری آیین‌های تقدیر، نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی، سهم معلمان در پیشرفت جامعه را گرامی می‌دارند.
در حقیقت، روز جهانی معلم یادآور این پیام است که هیچ پیشرفتی بدون احترام و اعتماد به معلم پایدار نخواهد ماند.
جایگاه و چالش‌های معلمان ایرانی
معلمان ایرانی از دیرباز، ستون‌های اصلی فرهنگ و پیشرفت این سرزمین بوده‌اند. در طول دهه‌ها، آن‌ها با دستانی خالی اما دلی سرشار از عشق، به نسل‌ها سواد، اخلاق و امید بخشیده‌اند.
اما واقعیت امروز جامعه نشان می‌دهد که این قشر فرهیخته با چالش‌هایی جدی روبه‌روست؛ از دغدغه‌های معیشتی و کمبود امکانات آموزشی گرفته تا فرسودگی شغلی و نادیده‌گرفته‌شدن جایگاه اجتماعی‌شان.
در حالی که در گفتار عمومی از معلم به‌عنوان «شمع فروزان» یاد می‌شود، در عمل هنوز فاصله‌ی زیادی با تکریم واقعی این جایگاه وجود دارد.
با این حال، معلمان ایرانی همچنان با شور و ایمان به رسالت‌شان پایبندند. آن‌ها در کلاس‌های درس، نه‌فقط علم که عشق و امید را نیز منتقل می‌کنند.
همین تعهد و صبوری، سرمایه‌ای است که آموزش کشور بر پایه‌ی آن استوار مانده است.
آموزش نوین؛ نیاز امروز جامعه
تحولات شتابان دنیای امروز، از هوش مصنوعی گرفته تا یادگیری دیجیتال، چهره‌ی آموزش را دگرگون کرده است. دیگر نمی‌توان تنها به روش‌های سنتی بسنده کرد؛ آموزش باید انسان را برای زندگی در دنیایی پیچیده، متفکرانه و مسئولانه آماده کند.
مدارس امروز باید مکانی باشند برای پرورش ذهن‌های پرسشگر، خلاق و اخلاق‌مدار — فضایی که در آن دانش‌آموز نه‌فقط یادگیرنده، بلکه سازنده‌ی آینده باشد.
برای رسیدن به چنین هدفی، نیازمند نهادهای آموزشی هستیم که در کنار انتقال علم، بر تربیت انسان نیز تأکید کنند؛ نهادهایی که معلم را قلب تپنده‌ی آموزش بدانند و رشد او را رشد جامعه بشمارند.
جایگاه و رسالت مجموعه مدارس سلام
در این مسیر، مجموعه مدارس سلام نمونه‌ای از نهادهای آموزشی است که با نگاهی تحول‌گرا، تلاش کرده تا مفهوم آموزش را از نو معنا کند.
سلام، از آغاز فعالیت خود، بر سه اصل بنیادین تکیه داشته است: دانایی، انسانیت و مسئولیت اجتماعی.
در این مجموعه، معلم نه صرفاً آموزگار، بلکه یار تربیت است؛ کسی که در کنار دانش‌آموز رشد می‌کند، یاد می‌گیرد و الهام می‌بخشد.
مدارس سلام باور دارند که آموزش باید با زندگی پیوند بخورد. به همین دلیل، برنامه‌های آموزشی این مجموعه بر پایه‌ی تجربه، خلاقیت، پژوهش و کار تیمی طراحی شده‌اند تا هر دانش‌آموز بتواند استعدادهای منحصربه‌فرد خود را کشف و شکوفا کند.
معلمان در خانواده‌ی بزرگ سلام، محور تحول آموزشی‌اند. مجموعه با برگزاری کارگاه‌های آموزشی، برنامه‌های انگیزشی و ایجاد فضای احترام و رشد حرفه‌ای، همواره تلاش کرده است تا از معلمان خود حمایت کند؛ زیرا باور دارد «تربیت نسل فردا، تنها در دستان معلمان امروز ممکن است.»
جمع‌بندی
روز جهانی معلم، یادآور این حقیقت است که هیچ جامعه‌ای بدون معلم، مسیر روشنی پیش‌رو ندارد.
پشتیبانی از معلمان، یعنی سرمایه‌گذاری بر آینده‌ی انسان.
اگر بخواهیم آموزش در ایران شکوفا شود، باید از کسانی آغاز کنیم که هر روز با عشق، دانایی را می‌کارند و انسان می‌پرورند.
مجموعه مدارس سلام، با تکیه بر این باور، همواره کوشیده است تا آموزش را به تجربه‌ای انسانی، پویا و معنا‌دار تبدیل کند.
در این روز ارزشمند، به تمام معلمان ایران، به‌ویژه معلمان پرتلاش و دلسوز خانواده‌ی سلام، درود می‌فرستیم و با افتخار می‌گوییم:
✨
«سلام بر معلم؛ سلام بر روشنایی، آگاهی و عشق.»
