جمله‌های امری یکی از پرکاربردترین ساختارها در زبان فارسی هستند. این جملات برای دستوردادن، درخواست‌کردن یا حتی توصیه و نصیحت به کار می‌روند.
در این مقاله، یاد می‌گیریم جمله امری چیست، چه انواعی دارد و چگونه می‌توانیم آن را در نوشتار و گفتار استفاده کنیم.
جمله امری چیست؟
جمله امری جمله‌ای است که در آن از مخاطب خواسته می‌شود کاری را انجام دهد یا از انجام آن خودداری کند.
این جملات معمولاً کوتاه، مستقیم و ساده هستند.
- دستور: «کتاب را باز کن.»
- درخواست: «لطفاً مدادت را بده.»
- توصیه: «قبل از خواب مسواک بزن.»
تفاوت جمله امری با جملات دیگر
جمله امری با خبری، پرسشی و عاطفی تفاوت دارد:
- خبری: «امروز هوا آفتابی است.»
- پرسشی: «کتابت را خواندی؟»
- عاطفی: «چه روز خوبی است!»
- امری: «به گلدان‌ها آب بده.»
انواع جمله امری
۱. از نظر اثبات و نفی
- مثبت: «در کلاس سکوت کن.»
- منفی: «در کلاس صحبت نکن.»
۲. از نظر نوع فعل
- فعل تام: «هرچه زودتر بیا.»
- فعل اسنادی: «مؤدب باش.»
۳. از نظر کاربرد
- دستور: «تکالیفت را بنویس.»
- توصیه: «سالم غذا بخور.»
- خواهش: «لطفاً در کلاس سکوت کن.»
علامت‌گذاری جمله امری
جمله‌های امری معمولاً با نقطه (.) یا علامت تعجب (!) پایان می‌یابند:
- «کتابت را باز کن.»
- «سریع بیا!»
۱۰ مثال جمله امری
- کتابت را باز نکن.
- لطفاً تکالیفت را انجام بده.
- زود باش، کلاس شروع شد!
- بادقت به درس گوش کن.
- مدادت را به من بده.
- در حیاط بازی نکن.
- هر روز کتاب بخوان.
- با صدای بلند صحبت نکن.
- دست‌هایت را بشوی.
- به دوستت کمک کن.
مثال جمله امری برای پایه چهارم
- دفترت را روی میز بگذار.
- با مداد بنویس.
- به تخته نگاه کن.
- کلمات را بلند بخوان.
- صندلی‌ات را بچرخان.
مثال جمله امری برای پایه ششم
- متن درس را بادقت بخوان.
- لطفاً پاسخ سؤال را بنویس.
- به گروهت در پروژه کمک کن!
- با صدای آرام صحبت کن.
- جواب را روی تخته بنویس.
مثال جمله امری برای پایه هفتم
- با بهاری که می‌رسد از راه، شاد باش.
- به سخنان معلم گوش کن.
- در کارهایت صبور باش.
سوالات متداول
جمله امری چیست؟ جمله‌ای برای دستور، درخواست یا توصیه. مثل: «کتابت را باز کن».
چگونه جمله امری منفی بسازیم؟ با افزودن «نـ» به فعل: «در کلاس صحبت نکن».
مثال جمله امری با کلمات “خالق” و “محبت”: «به مخلوقات خالق، محبت کن.»
